आज अनेक तरुण-तरुणी नवीन कल्पनांवर आधारित स्टार्टअप सुरू करत आहेत. स्वतः काहीतरी वेगळं करण्याची जिद्द, नवे प्रयोग आणि मोठ्या संधी शोधण्याची धडपड यामुळे उद्योजकतेकडे ओढा वाढला आहे. मात्र, केवळ चांगली कल्पना असून चालत नाही, ती योग्य प्रकारे अंमलात आणणंही तितकंच महत्त्वाचं आहे. अनेकदा नवीन उद्योजक काही मूलभूत चुका करतात, ज्या व्यवसायाच्या वाढीला अडथळा ठरू शकतात. योग्य नियोजन आणि योग्य धोरणांशिवाय फक्त उत्साहाच्या जोरावर व्यवसाय यशस्वी होणं कठीण असतं.
व्यवसाय सुरू करताना आर्थिक व्यवस्थापन, बाजारपेठेचा अभ्यास, ग्राहकांच्या गरजा आणि योग्य मार्गदर्शन यावर भर देणं आवश्यक आहे. सुरुवातीला काही महत्त्वाच्या चुका टाळल्या नाहीत, तर सुरुवातीचा उत्साह लवकरच निराशेत बदलू शकतो. म्हणूनच, या लेखात आपण अशा ७ चुका पाहणार आहोत, ज्या कळत-नकळत व्यवसायिकांकडून होऊ शकतात. मात्र, नव्याने स्टार्टअप सुरू करताना त्या टाळणं अत्यंत गरजेचं आहे.
१. कल्पनेची पडताळणी न करणे
फक्त कल्पना चांगली आहे म्हणून उत्पादन तयार केलं, पण लोकांना त्याची गरजच नसेल, तर तो व्यवसाय अपयशी ठरू शकतो. म्हणूनच कोणतीही कल्पना प्रत्यक्षात आणण्याआधी बाजारपेठेचा नीट अभ्यास करणं गरजेचं आहे. तुमच्या उत्पादनाची किंवा सेवेची लोकांना खरंच गरज आहे का, हे समजून घेणं महत्त्वाचं आहे.
यासाठी ग्राहकांशी थेट संवाद साधा, त्यांचे मत जाणून घ्या आणि आवश्यकतेनुसार बदल करा. ग्राहक सर्वेक्षण करा, त्यांच्यासोबत चर्चा करा आणि सर्वात कमी खर्चात ‘MVP’ म्हणजेच किमान व्यवहार्य उत्पादन तयार करून त्याची चाचणी करा. यामुळे बाजारातील मागणी आणि उत्पादनाच्या यशाची शक्यता तपासता येईल.
२. आर्थिक व्यवस्थापनात निष्काळजीपणा
स्टार्टअप सुरू झाल्यावर पैशांची ये-जा इतकी वेगाने होते की कधी खर्च जास्त झाला आणि भांडवल कमी पडलं, हे लक्षातही येत नाही. त्यामुळे आर्थिक व्यवस्थापन अत्यंत महत्त्वाचं आहे. खर्चावर काटेकोर नियंत्रण ठेवा आणि प्रत्येक महिन्याला तुम्ही किती खर्च करत आहात, हे तपासा. व्यवसायासाठी उपलब्ध असलेल्या भांडवलाचा अंदाज घ्या आणि त्याचा योग्य वापर करा.
यालाच ‘बर्न रेट‘ म्हणतात, म्हणजे तुमचं स्टार्टअप किती वेगाने पैसे खर्च करत आहे. भविष्यात जर जास्त भांडवलाची गरज भासली, तर ते कुठून मिळवायचं, याची आधीच योजना तयार ठेवा. अनावश्यक खर्च टाळा आणि नफ्याच्या दिशेने योग्य आर्थिक नियोजन करा, म्हणजे तुमच्या स्टार्टअपचा प्रवास अधिक स्थिर आणि यशस्वी होईल.
३. ग्राहकांचा अभिप्राय दुर्लक्षित करणे
ग्राहक हे तुमच्या व्यवसायाचा आरसा असतात. त्यांचा अभिप्राय लक्षात घेतला नाही, तर तुमचं उत्पादन किंवा सेवा हळूहळू अप्रासंगिक ठरू शकते. ग्राहकांच्या प्रतिक्रिया तुम्हाला उत्पादनातील सुधारणा आणि बाजारातील मागणी समजून घेण्यास मदत करतात. त्यामुळे ग्राहक काय म्हणत आहेत, ते लक्षपूर्वक ऐका आणि त्यांच्या गरजांनुसार बदल करण्याची मानसिकता ठेवा.
सतत सुधारणा करत राहिल्यास, तुमचं उत्पादन अधिक उपयुक्त आणि ग्राहकांसाठी आकर्षक होत जातं. ग्राहकांच्या फीडबॅकवर त्वरित कृती करा, त्यांच्यासोबत संवाद साधा आणि त्यांच्या अपेक्षा पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करा. यामुळे तुमच्या ब्रँडवर विश्वास निर्माण होईल आणि व्यवसाय अधिक वेगाने वाढेल.
४.हायरिंग करताना अति घाई किंवा अति विलंब
योग्य टीमशिवाय कोणताही व्यवसाय यशस्वी होऊ शकत नाही. काही वेळा स्टार्टअपमध्ये गरज नसताना लवकर भरती केली जाते, ज्यामुळे अनावश्यक खर्च वाढतो. तर काही वेळा आवश्यक वेळेत भरती न केल्यामुळे कामाचा ताण वाढतो आणि व्यवसायाची वाढ मंदावते. त्यामुळे हायरिंग करताना गरज आणि वेळ यांचा समतोल राखणं महत्त्वाचं आहे.
योग्य कर्मचारी निवडताना केवळ कौशल्य पाहू नका, तर त्यांच्या विचारसरणी, काम करण्याची पद्धत आणि कंपनीच्या मूल्यांशी त्यांची जुळवणूक होते का, हेही तपासा. चांगली टीम म्हणजे फक्त अनुभवी लोकांचा गट नव्हे, तर तुमच्या उद्दिष्टांसोबत जुळणारी लोकं असणंही तितकंच गरजेचं आहे. त्यामुळे भरती करण्याआधी स्पष्ट योजना तयार करा आणि योग्य वेळी, योग्य लोकांना संधी द्या.
५. स्पष्ट व्यवसाय मॉडेल नसणे
पैसे कुठून येणार? हा प्रश्न तुम्ही सुरुवातीलाच स्वतःला विचारला पाहिजे. अनेक स्टार्टअप केवळ चांगल्या कल्पनेच्या जोरावर पुढे जातात, पण त्यांना उत्पन्नाचा स्पष्ट स्रोत नसतो. त्यामुळे काही काळानंतर पैशांची अडचण येते आणि व्यवसाय टिकून राहणं कठीण होतं.
यावर उपाय म्हणजे सुरुवातीलाच तुमचं बिझनेस मॉडेल स्पष्ट करणं. तुम्ही कुठल्या सेवांसाठी पैसे घेणार? ग्राहकांना कोणत्या सुविधांसाठी शुल्क द्यावं लागेल? आणि उत्पन्न वाढवण्यासाठी कोणते पर्याय आहेत? हे सर्व ठरवा. वेळोवेळी व्यवसाय मॉडेल सुधारत राहा आणि वेगवेगळ्या मार्गांनी पैसे कमावण्याच्या शक्यता तपासा.
६. खराब मार्केटिंग रणनीती
फक्त चांगलं उत्पादन तयार केलं की ग्राहक आपोआप येतील, असा समज अनेक नव्या उद्योजकांचा असतो. पण वास्तवात, लोकांना तुमच्या ब्रँडबद्दल माहितीच नसेल, तर ते ते विकत घेणार कसं ? त्यामुळे उत्तम उत्पादनासोबत प्रभावी मार्केटिंगही गरजेचं आहे.
मार्केटिंगसाठी योग्य रणनीती ठरवा. सोशल मीडिया, डिजिटल जाहिराती, प्रभावशाली लोकांचे (influencers) सहकार्य, आणि ग्राहकांशी थेट संवाद यासारख्या पद्धती वापरा. कोणत्या मार्गाने तुमचं उत्पादन लोकांपर्यंत पोहोचवायचं, यासाठी ठोस योजना तयार ठेवा आणि सतत नवीन प्रयोग करत राहा.
७. बाजारातील बदलांना न जुळवून घेणे
आजचा बाजार सतत बदलत आहे. तंत्रज्ञान, ट्रेंड्स आणि ग्राहकांच्या गरजा झपाट्यानं बदलतात. अशा वेळी, जुन्या कल्पनांवर अडून न राहता परिस्थितीनुसार लवचिक राहणं महत्त्वाचं आहे. काही वेळा तुमच्या उत्पादनाची दिशा बदलावी लागू शकते, तर कधी नवीन संधी स्वीकाराव्या लागू शकतात.
बदल ही वाढीची संधी असते. त्यामुळे ग्राहकांचा प्रतिसाद आणि बाजारातील बदल लक्षात घेऊन आवश्यक त्या सुधारणा करा. वेळेप्रमाणे स्वतःला अपडेट ठेवा आणि नव्या गोष्टी शिकण्यास तयार राहा. यामुळे तुमचं स्टार्टअप टिकून राहण्याची आणि यशस्वी होण्याची शक्यता वाढेल.
मित्रांनो,स्टार्टअप म्हणजे एक रोमांचक प्रवास असतो, पण तो यशस्वी करायचा असेल तर काही महत्त्वाच्या चुका टाळणं गरजेचं आहे. सुरुवातीपासून योग्य नियोजन करा, स्पष्ट व्यवसाय मॉडेल ठरवा आणि मार्केटिंगकडे दुर्लक्ष करू नका. ग्राहकांचा अभिप्राय ऐकून सुधारणा करण्याची तयारी ठेवा.
सतत शिकण्याची वृत्ती ठेवल्यास आणि बदल स्वीकारल्यास तुमचं स्टार्टअप यशाच्या दिशेने पुढे जाईल. योग्य टीम, आर्थिक शिस्त आणि बाजारातील ट्रेंड लक्षात घेऊन जर तुम्ही पुढे गेलात, तर तुमचा व्यवसाय निश्चितच उंच भरारी घेईल!
आणखी वाचा :
- सरकार विकतंय स्वस्तात सोनं | Gold Investment Options in India
- तुम्ही पैशाला जपा, पैसा तुम्हाला जपेल
- तुमची आर्थिक क्षमता ओळखा?
