सरकारकडून देशवासियांना दिवाळी गिफ्ट 22 सप्टेंबरपासून ‘हे’ नवीन GST दर लागू होणार
सर्वसामान्यांसाठी सरकारचा मोठा निर्णय – जीवनावश्यक वस्तूंवर GST कपात
देशातील सर्वसामान्यांसाठी केंद्र सरकारकडून दिलासा देणारा मोठा निर्णय घेण्यात आला आहे. येत्या २२ सप्टेंबरपासून दैनंदिन वापरातील अनेक वस्तूंवरील जीएसटी (GST) दर कमी होणार आहेत. या निर्णयामुळे थेट ग्राहकांना फायदा होईल आणि घरगुती बजेटला थोडा दिलासा मिळेल.
ही करकपात काही निवडक वस्तूंवर मर्यादित नसून रोजच्या जीवनात लागणाऱ्या अनेक वस्तूंवर लागू होणार आहे. त्यामुळे स्वयंपाकघरातील आवश्यक वस्तूंपासून ते घरगुती वापराच्या सामानापर्यंत बरीच उत्पादने आता कमी किमतीत मिळतील. थोडक्यात, या निर्णयामुळे सर्वसामान्य नागरिकांना दररोजच्या खरेदीत बचत करता येणार आहे. आता नेमक्या कोणत्या वस्तूंवर किती टक्के करकपात झाली आहे आणि त्याचा थेट फायदा ग्राहकांना कसा होणार आहे, हे आपण या लेखात समजून घेऊया.
दैनंदिन जीवनावश्यक वस्तूंवर दिलासा
सर्वसामान्यांच्या दैनंदिन खर्चावर दिलासा देण्यासाठी सरकारने जीवनावश्यक वस्तूंवरील जीएसटी मोठ्या प्रमाणात कमी केला आहे. याआधी १२% ते १८% जीएसटी भरावा लागणाऱ्या अनेक वस्तूंवर आता फक्त ५% जीएसटी लागू होणार आहे.
या यादीत केसांचे तेल, शॅम्पू, टूथपेस्ट, टूथब्रश, टॉयलेट सोप, शेव्हिंग क्रीम यांसारख्या वस्तूंवरचा कर १८% वरून ५% झाला आहे. तसेच लोणी, तूप, चीज आणि इतर दुग्धजन्य पदार्थ, प्री-पॅकेज नमकीन, भुजिया, मिश्रण, भांडी, बाळांच्या बाटल्या, नॅपकिन्स, क्लिनिकल डायपर यांसारख्या वस्तूंवरचा जीएसटी १२% ऐवजी आता फक्त ५% भरावा लागेल. शिलाई मशीन व त्याचे सुटे भाग यांनाही या दरकपातीचा लाभ मिळणार आहे.
शेतकरी आणि शेती व्यवसायासाठी फायदा
शेतकरी आणि शेती व्यवसायासाठीही सरकारकडून मोठा दिलासा देण्यात आला आहे. शेतीसाठी लागणाऱ्या अनेक साधनांवरील आणि उपकरणांवरील जीएसटी आता कमी करण्यात आला आहे. यामुळे शेतीचा खर्च कमी होऊन शेतकऱ्यांना थेट फायदा होणार आहे.
या यादीत ट्रॅक्टर टायर्स आणि सुटे भाग यांवरील कर १८% वरून ५% करण्यात आला आहे, तर ट्रॅक्टरवरचा जीएसटी १२% ऐवजी फक्त ५% आकारला जाणार आहे. याशिवाय जैव-कीटकनाशके, सूक्ष्म पोषक घटक, ठिबक सिंचन प्रणाली, स्प्रिंकलर तसेच माती तयार करणे, लागवड, कापणी आणि मळणीसाठी लागणाऱ्या यंत्रांवरही जीएसटी १२% वरून ५% इतका कमी झाला आहे.
आरोग्यसेवा क्षेत्रात मोठा दिलासा
आरोग्यसेवा क्षेत्रातही सरकारने मोठ्या प्रमाणात कर कपात केली आहे. लोकांच्या आरोग्याशी थेट संबंधित अनेक वस्तूंवरील जीएसटी दर कमी करण्यात आले आहेत. त्यामुळे औषधोपचार आणि आरोग्य तपासणीसाठी लागणारा खर्च कमी होणार आहे. सर्वात मोठा फायदा म्हणजे वैयक्तिक आरोग्य व जीवन विमा आता १८% वरून थेट शून्य टक्के म्हणजेच पूर्णपणे करमुक्त करण्यात आला आहे.
याशिवाय थर्मोमीटरवरील कर १८% वरून ५%, वैद्यकीय दर्जाचा ऑक्सिजन, निदानासाठी लागणारी सर्व किट, ग्लूकोमीटर व चाचणी पट्ट्या आणि डोळ्यांच्या तपासणीसाठी लागणारा चष्मा यांवरील कर १२% वरून ५% इतका करण्यात आला आहे. या निर्णयामुळे उपचार आणि आरोग्य तपासणीसाठी लागणाऱ्या आवश्यक वस्तू सर्वसामान्यांना अधिक परवडतील.
परवडणाऱ्या दरात मोटारगाड्या
वाहतुकीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या वाहनांवरील जीएसटीत मोठी कपात करण्यात आली आहे. त्यामुळे मोटारगाड्या आणि इतर वाहने आता परवडणाऱ्या दरात उपलब्ध होणार असून ग्राहकांना थेट फायदा होईल. आधी २८% जीएसटी (GST) आकारला जाणाऱ्या वाहनांवर आता फक्त १८% जीएसटी (GST) लागू होणार आहे.
या यादीत पेट्रोल, पेट्रोल-हायब्रिड, एलपीजी आणि सीएनजी कार (१२०० सीसी आणि ४००० मिमी पेक्षा कमी), डिझेल आणि डिझेल-हायब्रिड कार (१५०० सीसी आणि ४००० मिमी पेक्षा कमी), तीन चाकी वाहने, ३५० सीसी पर्यंतच्या मोटारसायकली तसेच मालवाहतूक मोटारगाड्या यांचा समावेश आहे. यामुळे वाहन खरेदीचा खर्च कमी होऊन सामान्य नागरिकांना वाहतुकीच्या सोयी अधिक सुलभ होणार आहेत.
शिक्षण क्षेत्रात करमुक्ती
शिक्षण क्षेत्रालाही सरकारने मोठा दिलासा दिला आहे. विद्यार्थ्यांसाठी आवश्यक असलेल्या अनेक शैक्षणिक वस्तूंवरील जीएसटी पूर्णपणे हटवण्यात आला आहे. त्यामुळे शिक्षणासाठी लागणारे साहित्य अधिक स्वस्त आणि परवडणारे होणार आहे.
या यादीत नकाशे, चार्ट, पेन्सिल, शार्पनर, रंगीत खडू, व्यायाम पुस्तके, वह्या यांवरील १२% जीएसटी हटवून शून्य टक्के करण्यात आला आहे. तर खोडरबरवरील ५% करही रद्द करून ती वस्तू पूर्णपणे करमुक्त केली आहे. यामुळे शालेय साहित्य खरेदीत विद्यार्थ्यांना आणि पालकांना थेट बचत होणार आहे.
इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांवर बचत
सामान्य कुटुंबाच्या घरगुती खर्चात मोठा वाटा असणाऱ्या इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांवरही सरकारने जीएसटी कपात जाहीर केली आहे. दैनंदिन जीवन अधिक सोयीस्कर करणारी मोठी घरगुती उपकरणे आता पूर्वीपेक्षा स्वस्त दरात उपलब्ध होणार आहेत. याआधी २८% जीएसटी लागू असलेल्या उपकरणांवर आता फक्त १८% जीएसटी (GST) आकारला जाणार आहे.
या यादीत एअर कंडिशनर, ३२ इंचांपेक्षा मोठे टेलिव्हिजन, मॉनिटर, प्रोजेक्टर आणि डिश वॉशिंग मशीन यांचा समावेश आहे. अशा प्रकारची उपकरणे आधी महागडी वाटत असली तरी करकपातीनंतर ती तुलनेने परवडणारी ठरणार आहेत. या निर्णयामुळे मध्यमवर्गीय कुटुंबांना घरात आवश्यक असलेल्या आधुनिक सुविधा आणणे सोपे होईल आणि बाजारातील विक्रीलाही चालना मिळण्याची अपेक्षा आहे.
आणखी वाचा
- आर्थिक स्वातंत्र्याची पहिली पायरी: आर्थिक ध्येयनिश्चिती
- नवीन अर्थसंकल्पावर सरकार खुश, मात्र विरोधी पक्षांनी मुरडले नाक
- युगप्रवर्तक उद्योजक “नारायण मूर्ती”
