नवीन मोबाईल फोनमध्ये संचार साथी हे ॲप प्री-इंस्टॉल करण्याची तयारी सरकारकडून सुरू आहे. सरकारचे म्हणणे आहे की हे ॲप सुरक्षेसाठी महत्त्वाचे असून आपत्कालीन स्थितीत आवश्यक माहिती देण्यासाठी मदत करू शकते. मात्र, काही तज्ज्ञांचे मत आहे की अशा प्रकारे अनिवार्य इंस्टॉलेशनमुळे वापरकर्त्यांच्या वैयक्तिक गोपनीयतेवर परिणाम होऊ शकतो, आणि यामुळे डेटा सुरक्षिततेबाबत प्रश्न निर्माण होतात.
पण हे संचार साथी ॲप नेमके करते काय? ते वापरकर्त्यांना कोणते फायदे देते? आणि गोपनीयतेच्या दृष्टीने ते कितपत सुरक्षित आहे? याबद्दलची सोपी आणि स्पष्ट माहिती आपण आजच्या लेखात जाणून घेणार आहोत.
संचार साथी ॲप काय आहे? (What is the Sanchar Sathi App?)
संचार साथी हे भारत सरकारच्या दूरसंचार विभागाने (DoT) तयार केलेले अधिकृत मोबाईल ॲप आहे. याचा मुख्य उद्देश मोबाईल वापरकर्त्यांची सुरक्षा वाढवणे हा आहे. डिजिटल फसवणूक, फेक कॉल्स, सिमशी संबंधित स्कॅम्स यांपासून संरक्षण मिळावे आणि लोकांमध्ये डिजिटल सुरक्षेबद्दल जागरूकता वाढावी, यासाठी हे ॲप उपयुक्त ठरते. तसेच सरकारकडून दिल्या जाणाऱ्या विविध डिजिटल सेवा आणि त्यांची माहिती नागरिकांपर्यंत सुरक्षितपणे पोहोचवण्याची भूमिका देखील हे ॲप निभावते.
हे ॲप 16 मे 2023 रोजी त्या वेळचे दूरसंचार मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी लॉन्च केले. सुरूवातीपासूनच या ॲपचा उद्देश एकच आहे तो म्हणजे मोबाईल वापरकर्त्यांना सुरक्षित डिजिटल अनुभव देणे आणि फसवणुकीपासून त्यांचे रक्षण करणे. त्यामुळे आजच्या डिजिटल युगात हे ॲप मोबाईल वापरकर्त्यांसाठी एक महत्त्वाचे सुरक्षा साधन मानले जाते.
संचार साथी ॲप मधील प्रमुख फिचर्स
संचार साथी ॲपमध्ये अनेक महत्त्वाच्या सुरक्षा सुविधा उपलब्ध आहेत, ज्यामुळे मोबाईल वापरकर्त्यांचे संरक्षण अधिक मजबूत होते. त्यातील सर्वात उपयुक्त फिचर म्हणजे हरवलेला किंवा चोरीला गेलेला मोबाईल काही मिनिटांत ब्लॉक करण्याची सुविधा. या फिचरमुळे फोन देशातील कोणत्याही नेटवर्कवर चालू होत नाही, आणि कोणी तो सुरू करण्याचा प्रयत्न केला तर त्याची लोकेशनदेखील ट्रेस करता येते. फोन परत मिळाल्यानंतर त्याच ॲप मधून Unblock करण्याचीही सोय आहे, त्यामुळे मोबाईल चोरी आणि गैरवापर रोखण्यास मोठी मदत होते.
याशिवाय हे ॲप तुमच्या नावावर किती सिम कार्ड्स नोंदणीकृत आहेत याची अचूक माहिती देते. एखादे अनोळखी किंवा संशयास्पद नंबर तुमच्या नावावर चालू असल्याचे आढळल्यास लगेच तक्रार करता येते. फेक कॉल, फसवणूक करणारे मेसेज, KYC किंवा OTP स्कॅमसारख्या घटना त्वरित रिपोर्ट करण्यासाठी ‘चक्षु’ ही विशेष सेवा उपलब्ध आहे. सरकार या तक्रारींवर कारवाई करून अशा नंबरवर लक्ष ठेवू शकते. त्यामुळे हे फिचर्स डिजिटल फ्रॉडपासून बचाव करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे ठरतात.
संचार साथीद्वारे तुम्ही तुमचा मोबाईल फोन खरा आहे की नकली, हे IMEI नंबर टाकून काही क्षणांत तपासू शकता. यामध्ये फोनचा ब्रँड, मॉडेल आणि निर्मितीची माहिती लगेच मिळते, ज्यामुळे बनावट फोन खरेदी होण्यापासून बचाव करता येतो. तसेच परदेशातून येणाऱ्या संशयास्पद कॉल्सची तक्रारही या ॲपमधून करता येते. कॉलचा नंबर, वेळ आणि देश कळविल्यानंतर सरकार त्याची चौकशी करून गरज पडल्यास पुढील कारवाई करते. या सर्व फिचर्समुळे संचार साथी हे नागरिकांच्या डिजिटल सुरक्षेसाठी एक महत्त्वपूर्ण साधन बनणार आहे.
या ॲपमुळे यूजर्सना काय फायदे? (Benefits of the Sanchar Sathi App for Users)
संचार साथी ॲपचा मुख्य फायदा असा की मोबाईल हरवला किंवा चोरीला गेला तरी वापरकर्ता काही मिनिटांत फोन ब्लॉक किंवा परत मिळाल्यावर अनब्लॉक करू शकतो. यामुळे फोनचा गैरवापर थांबवता येतो. तसेच आपल्या नावावर किती सिम कार्ड्स चालू आहेत याची संपूर्ण माहिती या ॲपमधून सहज मिळते, ज्यामुळे अनोळखी किंवा फसवणुकीसाठी उघडलेली सिम कार्ड्स ओळखणे सोपे जाते. फेक कॉल्स, संशयास्पद मेसेजेस, KYC किंवा OTP स्कॅमसारख्या घटनांची तक्रारही थेट सरकारकडे करता येते, ज्यामुळे डिजिटल फसवणुकीपासून संरक्षण वाढते.
या सर्व सुविधांमुळे वापरकर्त्यांमध्ये डिजिटल सुरक्षेबाबत जागरूकता वाढते आणि दैनंदिन मोबाईल वापर अधिक सुरक्षित बनतो. एकूणच संचार साथी ॲप हे मोबाइल वापरकर्त्यांसाठी महत्त्वाचे आणि उपयुक्त सुरक्षा साधन ठरेल यात शंका नाही.
वाद का निर्माण झाला?
नवीन मोबाईलमध्ये संचार साथी ॲप अनिवार्यपणे प्री-इंस्टॉल करण्याचा प्रस्ताव समोर आल्यानंतर गोपनीयता आणि डेटा सुरक्षिततेबाबत प्रश्न निर्माण झाले आहेत. काही तज्ज्ञांचे मत आहे की नागरिकांना हे ॲप ठेवायचे की नाही, याचा अधिकार मिळाला पाहिजे. अनिवार्य इंस्टॉलेशनमुळे वापरकर्त्यांच्या डेटाचा कसा वापर होईल आणि तो कितपत सुरक्षित राहील, याबद्दल शंका व्यक्त केली जात आहे.
दुसरीकडे सरकारचे म्हणणे आहे की या निर्णयामागचा उद्देश फक्त डिजिटल सुरक्षा वाढवणे आणि फसवणूक कमी करणे हा आहे. वाद निर्माण झाला असला तरी अनेकांच्या मते हे ॲप मोबाईल वापरकर्त्यांच्या सुरक्षेसाठी खूप उपयोगी ठरू शकते आणि डिजिटल फसवणूक रोखण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावू शकते.
मित्रांनो, संचार साथी ॲप हे मोबाईल सुरक्षा, सिम कार्ड पडताळणी, फसवणूक प्रतिबंध आणि डिजिटल सेवांसाठी महत्त्वाचे सरकारी साधन आहे. नव्या मोबाईलमध्ये हे ॲप प्री-इंस्टॉल करण्याबाबत चर्चा सुरू असली तरी, या ॲप मुळे वापरकर्त्यांच्या सुरक्षेत मोठी वाढ होईल आणि फेक कॉल्स, स्कॅम्स, तसेच अनधिकृत सिम वापर यांसारख्या धोके कमी होण्यास मदत निश्चित मिळेल.
आणखी वाचा :
- 2025 मध्ये Google AdSense मधून पैसे कसे कमवायचे? | How to Make Money with Google AdSense in 2025?
- किती सबस्क्राइबर्स नंतर कोणते YouTube प्ले बटण?
- चेष्टा-मस्करीत सुरू झालेला प्लॅटफॉर्म कसा बनला जगातील सर्वात मोठा सोशल मीडिया?
