पैसा कमावणं हे प्रत्येकाच्या आयुष्यात महत्त्वाचं असतं, पण तो हुशारीने आणि शहाणपणाने वापरणं त्याहून अधिक गरजेचं आहे. अनेकदा आपण मेहनतीने कमावलेला पैसा नको त्या गोष्टींवर नकळत खर्च करून टाकतो आणि आर्थिक नियोजनाच्या अभावामुळे भविष्यात अडचणींचा सामना करावा लागतो. मात्र, आर्थिक स्थिरता मिळवायची असेल, तर केवळ पैसा कमावणं पुरेसं नाही, त्याचे योग्य व्यवस्थापनही तितकंच महत्त्वाचं आहे.
स्मार्ट बचत म्हणजे फक्त पैसे बाजूला ठेवणं नव्हे, तर त्याचा विचारपूर्वक आणि नियोजनबद्ध वापर करणं. बचतीच्या चांगल्या सवयी लावून घेतल्या, तर भविष्यातील आर्थिक संकटांपासून बचाव करता येतो. यासाठी काही सोपे आणि परिणामकारक नियम आहेत. या लेखात आपण असेच सहा महत्त्वाचे नियम जाणून घेऊ, जे तुम्हाला आर्थिक स्थिरता आणि सुरक्षित भविष्य घडवण्यासाठी मदत करतील.
१. ५०/३०/२० बजेट नियम
५०/३०/२० बजेट नियम म्हणजे मिळणाऱ्या पैशांचं योग्य नियोजन करण्याचा एक सोपा आणि प्रभावी उपाय आहे. या नियमानुसार, तुमच्या उत्पन्नाचा ५०% भाग गरजेच्या गोष्टींसाठी वापरावा. यामध्ये घरभाडं, वीजबिल, किराणा सामान आणि दैनंदिन आवश्यक खर्च येतात. यामुळे तुमच्या महत्त्वाच्या गरजा व्यवस्थित पूर्ण होतील आणि आर्थिक तणाव टाळता येईल.
यानंतर, ३०% पैसा तुमच्या आवडीनुसार खर्च करण्यासाठी ठेवा. जसं की हॉटेलिंग, शॉपिंग किंवा मनोरंजन. उरलेला २०% भाग बचतीसाठी ठेवल्यास तुमचं भविष्य सुरक्षित होईल. यामध्ये आपत्कालीन फंड, कर्जफेड आणि गुंतवणुकीचा समावेश असतो. हा नियम पाळल्यास खर्च आणि बचतीचं योग्य संतुलन राखता येईल आणि आर्थिक स्थिरता मिळवणं सोपं होईल.
२. 1% नियम – मोठी खरेदी करण्यापूर्वी विचार करा!
कधी कधी महागडी खरेदी करताना घाई करू नये, कारण अशा खरेदीचा विचार न करता घेतलेला निर्णय नंतर पश्चातापाचे कारण ठरू शकतो. 1% नियम यासाठी मदत करतो. या नियमानुसार, जर एखाद्या वस्तूची किंमत तुमच्या वार्षिक उत्पन्नाच्या 1% पेक्षा जास्त असेल, तर ती त्वरित खरेदी न करता किमान 3 दिवस वाट पाहा.
हे 3 दिवस तुम्हाला शांतपणे विचार करण्यासाठी वेळ देतील. जर तीन दिवसांनीही ती वस्तू गरजेची वाटत असेल, तरच ती घ्या. यामुळे अनावश्यक खर्च टाळता येईल आणि पैसे फक्त आवश्यक गोष्टींसाठीच वापरता येतील. हा नियम पैसे वाचवण्यासाठी आणि आर्थिक शिस्त ठेवण्यासाठी खूप उपयोगी आहे.
३. ७२ चा नियम – पैशांची वाढ समजून घ्या!
तुमची गुंतवणूक दुप्पट होण्यासाठी किती वर्षे लागतील, हे समजण्यासाठी ७२ चा नियम खूप उपयुक्त आहे. यासाठी फक्त ७२ ला तुमच्या गुंतवणुकीवरील वार्षिक व्याजदराने भाग द्या. उदाहरणार्थ, जर तुम्हाला ८ टक्के व्याज मिळत असेल, तर तुमचे पैसे ९ वर्षांत दुप्पट होतील (७२ ÷ ८ = ९).
हा नियम गुंतवणुकीतील चक्रवाढ व्याजाचे महत्त्व समजायला मदत करतो. योग्य ठिकाणी आणि योग्य व्याजदराने दीर्घकालीन गुंतवणूक केल्यास पैसे वेगाने वाढू शकतात. त्यामुळे, भविष्यात चांगला नफा मिळवण्यासाठी आणि स्मार्ट गुंतवणुकीसाठी हा नियम लक्षात ठेवा.
४. ३ पट आपत्कालीन फंड नियम
आयुष्यात कधीही अनपेक्षित खर्च येऊ शकतात. अशा वेळी अडचणीत येऊ नये म्हणून किमान ३ ते ६ महिन्यांचे उत्पन्न बाजूला ठेवणं गरजेचं आहे. हा फंड नोकरी जाणं, मोठा आजार उद्भवणं किंवा तातडीच्या स्थितीच्या परिस्थितीत उपयोगी पडतो.
जर तुमच्याकडे हा फंड असेल, तर अचानक आलेल्या खर्चामुळे तुमचे दैनंदिन जीवन अडथळ्याशिवाय सुरू राहू शकते. म्हणूनच, दरमहा थोडेसे पैसे वाचवून हा फंड तयार करा, जेणेकरून भविष्यात कोणत्याही आर्थिक संकटाला निर्धास्तपणे तोंड देता येईल.
५. स्वयंचलित बचत नियम
बचत करायची आहे, पण प्रत्येक वेळी लक्षात राहत नाही? यावर स्वयंचलित बचत हा उत्तम उपाय आहे. बँकेत ऑटोमॅटिक ट्रान्सफर सेट करा, म्हणजे ठराविक रक्कम दर महिन्याला तुमच्या बचत खात्यात जमा होईल. यामुळे तुम्हाला वेगळे प्रयत्न न करता बचत करता येईल.
“पैसे खर्च करण्याआधी बचत करा” हा नियम पाळल्यास तुम्ही हळूहळू चांगली आर्थिक सवय लावू शकता. यामुळे तुमच्या भविष्यासाठी पैसे साठतील आणि आर्थिक स्थिरता मिळवणं सोपं होईल.
६. ‘नवीन वस्तू, जुनी बाहेर’ नियम
जेव्हा तुम्ही काही नवीन वस्तू खरेदी करता, तेव्हा काहीतरी जुने दान करा, विकून टाका किंवा त्याचा पूर्ण वापर करा. यामुळे घरात नको असलेल्या वस्तूंचा ढीग जमा होत नाही आणि तुम्ही फक्त आवश्यक गोष्टींवरच खर्च करता.
हा नियम पाळल्याने घर स्वच्छ आणि व्यवस्थित राहील. अनावश्यक वस्तू काढून टाकल्याने अधिक जागा मिळते आणि खर्चही कमी होतो. त्यामुळे गरजेच्या गोष्टींवरच लक्ष केंद्रित करता येतं.
या सहा नियमांचे पालन करून तुम्ही आर्थिक स्थिरता मिळवू शकता. बजेट तयार करणं, शिस्तबद्ध बचत, योग्य गुंतवणूक आणि खर्चावर नियंत्रण ठेवणं या सवयी आर्थिक स्वातंत्र्याच्या दिशेने महत्त्वाच्या ठरतात. विचारपूर्वक निर्णय घेऊन आणि योग्य नियोजनाच्या मदतीने तुम्ही भविष्यासाठी सुरक्षित पायाभूत व्यवस्था उभारू शकता.
आणखी वाचा:
- तुम्ही धंदा कोणता करता याला महत्त्व नाही, तो कसा करता याला महत्त्व आहे!
- बिझनेस मध्ये दिखावा नको, तर प्लानिंग हवी
- कमी भांडवलात जास्त टर्नओव्हर कसा करायचा?
