Financial Planning | आजच करा आपल्या भविष्याची आर्थिक तरतूद गुंतवणूक करुन

प्रत्येक व्यक्तीची काही स्वप्नं असतात. ती आज ना उद्या पूर्ण करायची त्यांची इच्छाही असते. स्वत:साठी, कुटुंबासाठी बचत करून त्या बचतीचा पुढे भविष्यात योग्य वापर त्यांनाही करायचा असतो आणि इथेच गुंतवणूक ही संकल्पना अत्यंत महत्त्वाची ठरते.

गुंतवणूक ही आर्थिक साक्षरतेमधील अत्यंत महत्त्वाची पायरी आहे. गुंतवणूक म्हणजेच कोणत्याही संसाधनाच्या किंवा मालमत्तेच्या वाढीसाठी वापरलेली नियोजनबद्ध पद्धत होय. गुंतवणूक ही आर्थिक विकासासाठी महत्त्वाची असते, कारण ती अर्थव्यवस्थेच्या सकारात्मक वाढीसाठी तसेच भविष्यातील विविध गरजांसाठी निधी तयार करण्यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावते.

सोप्या भाषेत सांगायचे झाले तर, गुंतवणुकीचा अर्थ एखाद्या गोष्टीत थोडा वेळ किंवा पैसा घालणे आणि कालांतराने मोठी रक्कम परत मिळवणे होय. 

गुंतवणुकीचे चार मुख्य प्रकार आहेत जे गुंतवणूकदाराच्या गरजा किंवा उद्दिष्टे पूर्ण करण्यासाठी विभागण्यात आले आहेत ते प्रकार खालीलप्रमाणे :

• वाढ गुंतवणूक
• बचावात्मक गुंतवणूक 
• रोख गुंतवणूक
• निश्चित व्याज गुंतवणूक

१. वाढ गुंतवणूक

वाढ गुंतवणूक ही गुंतवणुकीची अशी पद्धत आहे ज्यामध्ये वाढीच्या संभाव्यतेवर लक्ष केंद्रित करून गुंतवणूकदाराची संपत्ती किंवा भांडवल वाढविले जाते.  

२. बचावात्मक गुंतवणूक 

बचावात्मक गुंतवणूक ही एक अशी रणनीती आहे, जिथे तुम्ही शक्य तितकी कमी जोखीम घेता आणि अशी गुंतवणूक उत्पादनं निवडता. ज्यांचा मागील काही वर्षांचा परतावा चांगला आहे किंवा त्यात सातत्य दिसून येत आहे. सामान्यतः, यामध्ये बलाढ्य कंपन्यांचे स्टॉक यात समाविष्ट असतात, जे प्रत्येक वर्षी निश्चित लाभांश देतात. 

३. रोख गुंतवणूक 

रोख गुंतवणूक म्हणजे अल्प-मुदतीची साधने किंवा बचत खात्यांमध्ये साधारणपणे ९० दिवस किंवा त्यापेक्षा कमी कालावधीची गुंतवणूक ज्यामध्ये सामान्यतः कमी व्याजदर असतो किंवा गुंतवणुकीच्या दुसऱ्या पद्धतीच्या तुलनेत तुलनेने कमी जोखीम दरासह परतावा असतो.

४. निश्चित व्याज गुंतवणूक : 

ज्या गुंतवणूक पद्धतीमध्ये निश्चित व्याज परताव्याची हमी असते ती गुंतवणूक पद्धती निश्चित व्याज गुंतवणूक म्हणून ओळखली जाते. विशिष्ट निश्चित उत्पन्नाच्या आधारे गुंतवणूकदाराला व्याज म्हणून परतावा दिला जातो.

 ही पोस्ट वाचा: कोण म्हणतं जॉब करणारे श्रीमंत नाही बनू शकत? ‘असे’ प्लॅनिंग करून तुम्हीही श्रीमंत बनू शकता

गुंतवणूकदार खालील माध्यमातून देखील गुंतवणूक करतात :  

१) कंपन्याचे भाग भांडवल

२) मुच्युअल फंडाचे किंवा युनिट ट्रस्टचे युनिट्स

३) बँकातील चालू वा बचत खाती किंवा मुदतीच्या ठेवी

४) पतपेढ्या, चिट फंड, क्रेडिट सोसायट्या यांतील ठेवी

५) भिशी योजना

६) शेअर बाजारात गुंतवणूक करणाऱ्या विमा योजना

७) पोस्ट खात्यातील विविध अल्पबचत योजना

८) राष्ट्रीय निवृत्तीवेतन योजना

९) प्रॉव्हिडंट फंड

१०) वैयक्तिक विमा योजना

११) सरकारने किंवा स्थानिक स्वराज्य संस्थांनी बाजारात विक्रीसाठी आणलेले कर्जरोखे

गुंतवणूकीचे काही प्रमुख फायदे पुढीलप्रमाणे आहेत :

1. भविष्याची सुरक्षितता :

गुंतवणूक केल्यामुळे भविष्यासाठी आर्थिक सुरक्षितता मिळते. वयाच्या वाढीसोबत किंवा निवृत्तीच्या वेळी एक नियमित उत्पन्न स्रोत यामुळे निर्माण होतो.

2. आर्थिक स्वातंत्र्य :

गुंतवणूक केल्यामुळे संबंधित व्यक्तीला आणि तिच्या कुटुंबियांना आर्थिक स्वातंत्र्य मिळते. गरजेप्रमाणे पैसे वापरण्याची मुभा मिळते आणि इतरांवर अवलंबून राहावे लागत नाही.

3. महागाईशी लढा :

महागाई वाढत असताना, गुंतवणूक केलेले पैसे जास्त परतावा देऊन महागाईशी सामना करण्यासाठी मदत करतात.

4. कर बचत :

काही गुंतवणूक साधने कर सवलत देतात, ज्यामुळे आपण आपल्या उत्पन्नावरील कर कमी करू शकतो.

5. धनवृद्धी :

गुंतवणूक केल्यामुळे आपल्याला पैसे अधिक वाढवता येतात, ज्यामुळे आपल्याला भविष्यात मोठ्या योजना आखता येतात.

6. आपत्कालीन परिस्थितीत मदत :

गुंतवणूक केल्याने त्या निधीचा वापर आपण आपत्कालीन परिस्थितीत करू शकतो, ज्यामुळे आपल्याला अनपेक्षित संकटांचा सामना करण्यात सोपे जाते.

गुंतवणूक ही दीर्घकालीन दृष्टीकोनातून केल्यास अधिक फायदेशीर ठरू शकते. त्यामुळे प्रत्येकाने आपल्या उत्पन्नाच्या रकमेतील काही प्रमाणात रक्कम चांगला परतावा देणाऱ्या गोष्टींमध्ये गुंतवली पाहिजे. 

आणखी वाचा :